In de wondere wereld van de energietransitie strijden twee slogans om de populariteitsprijs: van het gas af en van gas los. De eerste slogan komt het vaakst voor in de media voor en figureert bovendien al langer in samenstellingen van het type van-het-gas-aftransitie en van-het-gas-afwoning. Vandaag blijkt echter dat van gas los nog niet helemaal afgeschreven moet worden. Nota bene dankzij een kritisch artikel in het Financieele Dagblad. Daarin kraken twee opiniemakers harde noten over de ‘van-gas-losreligie’:

Politici, gemeenten en bewonersorganisaties buitelen over elkaar heen: alle woningen moeten worden losgekoppeld van het gas en overgaan op warmtepompen. Het liefst zo snel mogelijk. Wij denken dat deze van-gas-los-­religie niet de juiste route is. Het leidt tot meer CO2-uitstoot en hoge kosten, terwijl er betere alternatieven voorhanden zijn.

Waar het op neerkomt, is dat de auteurs het idee dat alle woningen helemaal gasloos moeten worden te rigide vinden en daarom afwijzen. Dat doen ze door te attenderen op de mogelijkheden van alternatieven, zoals het gebruik van ‘schoon gas’, d,w,z, waterstof, om woningen te verwarmen.

Zeker in de samenstelling van-gas-losreligie herinnert de woordgroep van gas los aan de inspiratiebron van deze klimaatslogan, namelijk de uitdrukking van God los. ‘Ben je nu helemaal van God los?’ plegen we te vragen als iemand iets raars doet oftewel ‘van het padje af is’. De klimaatslogan van gas los is daar een bewuste toespeling op, want uit het oogpunt van idiomatische welgevormdheid zou van het gas los een beter alternatief zijn geweest. In van gas los klinkt daarom nog altijd de echo van de uitdrukking van God los door. Handig is dat niet: bij van gas los zullen veel mensen namelijk geneigd zijn te denken dat het om een krankzinnig idee gaat.

Van die onhandige bijklank die aan van gas los kleeft, hebben de auteurs van het FD-artikel handig gebruikgemaakt. De samenstelling van-gas-losreligie is namelijk een krachtig frame: de auteurs van het opiniestuk suggereren daarmee dat het idee dat woningen helemaal ‘van gas los’ moeten een dogmatische gedachte is, een fundamentalistisch geloof in die ene mogelijkheid tot verduurzaming. Door de associatie van van gas los met de uitdrukking van God los suggereren de schrijvers van het FD-artikel met het woord-gas-losreligie tevens dat het als een dogma neergezette denkbeeld dat we gasloos moeten gaan leven en wonen wat hen betreft een waandenkbeeld is.

Definitie

van-gas-losreligie (de, g.mv.) (ongunstig) als een dogmatische of fundamentalistische sektarische ideologie voorgesteld ideaal of streven om woningen volstrekt gasloos te maken

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.