In de ochtendkranten telden we vandaag 79 keer de uitdrukking gele hesjes. Tel daarbij op de 8 voorkomens van het enkelvoud geel hesje en de keren dat de uitdrukking straks in middagkranten als Het Parool te vinden is, dan kunnen we concluderen dat we een heus maatschappelijk issue aan de haak hebben.

Aangezien de gele hesjes al een paar weken door onze (d.w.z. de Franse) straten én onze taal spoken en de uitdrukking here to stay lijkt, is ze inmiddels ook – zij het voorlopig – opgenomen in de online-editie van de Dikke Van Dale, die immers steeds meer een antwoord wil geven op actuele vragen van het type: hoe spel je een nieuw woord of een actuele uitdrukking (er zijn bijvoorbeeld taalgebruikers die twijfelden of ze gele hesjes met kleine of met hoofdletters moesten spellen), wat beteken zo’n uitdrukking en waar komt ze vandaan? 

Gelukkig is Nederland geen Frankrijk, waar de gilets jaunes de geest der revolutie hebben bevrijd. Ons antwoord op de Franse burgerrevolte is het polderhesje. Het woord debuteert vandaag in De Telegraaf in een artikel van historicus Niek Pas:

De polderhesjes zijn een bleke kopie van het felgele origineel. Sociaal protest knettert wel vaker in ons land, maar knalt zelden. Het smoort in eigen truttigheid (‘15 miljoen mensen’) en in de flexibele overheidsrespons van matten en meeveren.

Polderhesje is een typerend woord voor de Nederlandse cultuur. Als het woord ingeburgerd raakt, zal het namelijk hoogstwaarschijnlijk niet alleen de betekenis ‘Nederlandse boze burger die in een geel hesje protesteert tegen overheidsmaatregelen waardoor hij in zijn portemonnee getroffen wordt of die zich in zijn vrijheid of meer in het algemeen in zijn existentie aangetast voelt’ hebben, maar ook staan voor zo’n protestburger die via het poldermodel invloed op overheidsmaatregelen wil kunnen uitoefenen. Tekenend in dit verband is de opmerking van CDA-leider Buma, eerder deze week, die voorstelt de Nederlandse gele hesjes mee te laten praten aan de klimaattafels.

15 miljoen-mensendemonstatie

Zover is het nog niet. Eerst zullen de polderhesjes nog duidelijk moeten maken dat ze een serieuze gesprekspartner in de polder willen zijn. Dat doen ze door – nóg een nieuw woord – 15 miljoen-mensendemonstraties te gaan houden, aldus Bert Wagendorp vandaag in De Volkskrant:

Zoals ze in Frankrijk het revolutielied de Marseillaise hebben, zo hebben wij straks 15 miljoen mensen. Dat hoopt Jan Dijkgraaf tenminste, sinds kort de zelfbenoemde voorman van de gele hesjes afdeling Nederland. Afgelopen zaterdag was de eerste bijeenkomst van de gele hesjes in Den Haag, waar tachtig mensen het strijdlied aanhieven. Dirigent Dijkgraaf hoopt dat er vanaf nu wekelijks 15 miljoen-mensendemonstraties komen, zei hij gisteren in de Volkskrant.

Polderhesjes die 15 miljoen-mensendemonstraties houden, je hoeft niet eens van Mars te komen om je te blijven verbazen over de ruimhartige flexibiliteit van onze taal.

Definitie

polderhesje (het, -s) gewone Nederlandse burger die samen met anderen in een (geel) veiligheidshesje protesteert tegen overheidsmaatregelen waardoor hij financieel benadeeld denkt te worden en die zich meer in het algemeen in zijn vrijheid en autonomie aangetast voelt

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.