Het Algemeen Dagblad schrijft vandaag onder de kop Dokter Mango over mangomomenten in de zorg. Met mangomomenten worden kleine attenties bedoeld met een grote impact op het welzijn van een patiënt. De metafoor berust op een VRT-reportage van Annemie Struyf uit 2015, waarin de volgende dialoog tussen de tv-maakster en een patiënte voorkwam:

‘Is er niets waarmee ik je een plezier kan doen?’

‘Een mango, dat zou ik nog eens willen proeven.’

Professor Kris Vanhaecht (Maatschappelijke Gezondheidszorg, KU Leuven) zag het fragment en bedacht al in mei 2015 op Twitter de metafoor mangomoment ter aanduiding van het geluksmoment dat een ogenschijnlijk onbeduidende, niet-medische handeling of opmerking teweeg kan brengen in het leven van een ernstig zieke patiënt. Later zei hij erover:

Ik was erg ontroerd door dat mangomoment van Struyf, maar ik vroeg me ook af hoe het kon dat zoiets kleins zo’n grote impact had. En het verbaasde me dat niemand in het ziekenhuis aan de patiënte gevraagd had of er nog iets was dat ze konden doen. (Knack, 11-4-2018)

Vanhaecht zette een onderzoek op naar de effecten van mangomoment, die de band tussen patiënt en zorgverlener kunnen versterken en wellicht zelfs een bijdrage kunnen leveren aan het herstel van de patiënt. Bovendien nam hij het initiatief voor de website www.mangomoment.be en www.mangomoment.org. Zelf omschreef hij het woord als volgt in het gerenommeerde medische tijdschrift The Lancet:

Mangomomenten zijn de kleine, onverwachte, verrassende, soms bijna niet waarneembare acties of gebaren tijdens de dagelijkse zorgverlening tussen patiënten, bewoners, familieleden en/of zorgverleners. Ze vinden plaats tijdens normale zorgactiviteiten, zijn niet ziekte specifiek en vergen geen of weinig tijd, middelen of energie. (https://www.thelancet.com/journals/lanonc/article/PIIS1470-2045(18)30034-2/abstract)

Na de introductie, begin februari 2018, van deze metafoor in de Belgische media werd het woord mangomoment al snel als soortnaam opgepikt. In Het Laatste Nieuws schreef iemand op 5 februari 2018 in retrospectief over het ziekbed van zijn vader in 2008:

Ons mangomoment tijdens die week was er eentje met ananas. Papa had er al weken zin in. Die chemo zorgde voor vreemde ‘goestingskes’, want hij at anders amper fruit. Ik ben ‘s morgens ananas gaan kopen, kookte thuis het mes en de snijplank zodat alles steriel was om mee te nemen in die quarantainekamer. Hij heeft ‘m bijna volledig opgegeten! Het was redelijk zeldzaam ook dat er nog iets smaakte toen.

Vandaag duikt de mangometafoor voor het eerst op in de Nederlandse media. Het Algemeen Dagblad interviewt Vanhaecht, die de betekenis van het mangomoment zowel relativeert als benadrukt:

Een mangomoment is (…) geen medicijn, maar kan wel net een duwtje in de rug geven.

Hoewel de taalvorm mangomoment ogenschijnlijk een metafoor is die een eigen leven in de omgangstaal kan gaan leiden, moeten gebruikers er wel rekening mee houden dat deze taalvorm als merknaam (van de Katholieke Universiteit Leuven) beschermd is om commercieel misbruik te voorkomen. Overigens komt mango moment ook – en zelfs al langer – in het Engels voor, waarin deze taalvorm (vooralsnog) echter slechts een gastronomische betekenis heeft.

Het Algemeen Dagblad introduceert tussen neus en lippen door een tweede metafoor. Want de titel van het artikel, Dokter Mango, kun je desgewenst opvatten als een metafoor voor het gunstige effect van een mangomoment.

Definitie

mangomoment

(het, -en) geluksmoment dat een ernstig zieke patiënt beleeft door een ogenschijnlijk onbeduidende, niet-medische handeling of opmerking van een arts, zorgverlener, mantelzorger e.d. tijdens normale zorgactiviteiten, de metafoor verwijst naar een fragment uit een VRT-programma waarin een patiënte een moment van geluk beleeft aan de mango die de presentatrice voor haar meebrengt

dokter Mango

(de, g.mv.) het gunstige effect dat een mangomoment kan hebben op het beloop van de aandoening van een ernstig zieke patiënt

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.