In Nieuwsuur discussieerden gisteravond twee vrouwen over de vraag of het beboeten van (beursgenoteerde) bedrijven die nog geen vrouw(en) in het bestuur hebben, een goede prikkel kan zijn om nu eindelijk eens wat meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven te krijgen? De vrouwen kwamen er niet uit, maar in de discussie viel meteen wel een prikkelend woord op: balanstrutje.

Het werd gelanceerd door een van de twee vrouwen: Elske Doets, directeur van reisorganisatie Jan Doets America Tours en bovendien Zakenvrouw van het Jaar 2017.

Het blijkt niet de eerste keer te zijn dat ze dit woord en public heeft gebezigd. Balanstrutje debuteerde in de media in januari van dit jaar. In een interview met het Noordhollands Dagblad (23-1-2018) kraakte Doets harde noten over vrouwen die carrière willen maken én in deeltijd willen werken. Volgens Elske Doets willen zulke vrouwen te vaak ‘evenwicht’:

Balanstrutjes noem ik die. Zij balanceren continu tussen privé en werk. Ze willen de perfecte verhoudingen van beide. Maar als je zo denkt, gebeurt er niks met je carrière. Dan blijf je dwalen in niemandsland.

Volgens Doets’ eigen website is ze vast van plan het woord balanstrutje ‘spreektaal te maken’:

Zij symboliseert het vrouwelijke remvermogen, dat ervoor zorgt dat capabele vrouwen zichzelf klein houden en, op weg naar de top, ervoor zwichten om parttime te gaan werken. Dit soort sabotage kan het best in pittige bewoordingen worden bestreden!

Hoewel balanstrutje een prikkelend en politiek incorrect ogend woord is, is het dus allerminst negatief bedoeld. Vandaar dat het ook te vinden is in haar boek Het lef om gelukkig te zijn. Doets legt bovendien steeds maar weer vastberaden uit wat het betekent, zoals in een interview met Het Parool (7-3-2018):

Als carrièrevrouw krijg je te maken met een stigma en daar wil ik vanaf. De frons die verschijnt bij het vertellen over je werk: die wil ik in de toekomst niet meer zien. Aan de andere kant zie ik veel vrouwen niet tot wasdom komen. Dat komt volgens mij omdat Nederlandse vrouwen te veel willen en geen keuzes durven te maken. Dat zijn balanstrutjes,die proberen alles in evenwicht te houden en dat lukt niet. Ik zie het leven van een ondernemende vrouw eerder als een tango: ingewikkeld maar o zo leuk.

In een interview met De Telegraaf (maart 2018) noemt Doets vrouwen die door hun eigen toedoen geen ‘topcarrière’ maken …

… wezens die het benauwd krijgen wanneer een andere vrouw wél het lef heeft keuzes te maken en ervoor kiest om haar carrièredroom niet onmiddellijk te laten stranden in een balanceeract tussen werk, privé, gezin, familie, sport en ontspanning. Deze vrouwen heb ik eerder dit jaar tot ’balanstrutjes’ gedoopt omdat ze volgens mij, veel meer dan mannen, de échte dwarsliggers zijn bij het tot wasdom komen van vrouwelijk talent.

Toen er afgelopen maand in de media over quotering van vrouwen in de top van het bedrijfsleven werd gediscussieerd, werd Doets opnieuw aangehaald in De Telegraaf:

In deeltijd werkende vrouwen mogen niet alle problemen afschuiven op hun man. Het zijn de vrouwen zelf die te vaak evenwicht willen. Balanstrutjes noem ik die. Zij balanceren continu tussen privé en werk. Ze willen de perfecte verhoudingen van beide. Maar als je zo denkt, gebeurt er niks met je carrière. Dan blijf je dwalen in niemandsland.

Je zou verwachten dat het woord, nu het zoveel ‘airplay’ heeft gekregen in de media, al wat breder is opgepikt. Dat is een voorwaarde voor een taalvorm om ‘spreektaal te worden’, zoals Doets wil, en als taalverrijking een plekje in de woordenschap én het woordenboek te krijgen.

De vraag is dus: hebben anderen het woord opgepikt en overgenomen? Dat valt nog wat tegen: als het woord al door een ander dan Doets zelf wordt gebruikt, dan wordt er nog steeds naar haar verwezen. Het woord heeft zich, kortom, nog niet van haar losgezongen. Hoopgevend voor het woord is wél dat er al mannelijke tegenhangers (of laten we in dit geval maar zeggen: mannelijke pendanten) van het balanstrutje zijn bedacht, zoals balanslulletjes en balanspikkies.

Gezien de vasthoudendheid waarmee Doets ‘haar’ woord verspreidt, zou balanstrutje uiteindelijk weleens ons aller woord kunnen worden. Maar daar gaat nog wel wat tijd overheen.

Definitie

balanstrutje (het, -s) carrièrevrouw die te veel bezig is met de balans tussen werk en privé om te kunnen doordringen tot de top van het bedrijfsleven, gemunt door de Zakenvrouw van het Jaar 2017, de Nederlandse reisondernemer Elske Doets (1972)

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.