Gisteren vond in Amsterdam (waar anders?) de presentatie plaats van het boek De Amsterdame en vandaag schrijft De Telegraaf dat de auteurs ‘hopen dat ze de term in de Dikke van Dale krijgen’.

Dat is ambitieus.

Het boek is het Nederlandse antwoord op How to be a Parisian en is dus een soort stijlboek voor de Amsterdamse vrouw. De Amsterdame blijkt een Amsterdamse vrouw te zijn ‘die wars is van etiquette, woont in haar trainingspak en een goede kroket verkiest boven kaviaar’, aldus Het Parool, dat gisteren een interview met de auteurs publiceerde waaruit meteen duidelijk wordt hoe een Amsterdamse een Amsterdame kan worden:

De Amsterdame neemt alles met een korreltje zout, en zichzelf een stuk minder serieus. (…) Ook is ze minder elegant dan de Parisienne. Het coolste meisje van de klas. (…) Ze is een tikkie ordinair en zal altijd voor comfort kiezen. Daar horen trainingspakken zeker bij.

De woordvorm Amsterdame is weliswaar oeroud, maar figureerde de afgelopen jaren, zo niet eeuwen, in de krant vooral als spelfout voor het bijvoeglijk naamwoord Amsterdamse. We kennen het meervoud Amsterdames echter al wel wat langer als bijnaam van het vrouwenteam van Ajax.

Op Twitter zijn er ook al een jaar of acht meisjes of vrouwen te vinden die zich woordspelig als Amsterdame aanduiden. Helemaal nieuw is Amsterdame dus niet. Hoewel een Amsterdamse in het Frans officieel une Amstellodamoise heet, roept de taalvorm Amsterdame (die getuige deze korte film blijkbaar in het Franse slang ook naar Amsterdam verwijst) wel enige associaties op met het Frans en daarmee tevens met het woord Parisienne.

Amsterdame is een samentrekking van het eerste deel van Amsterdam en het woord dame. Omdat er in Nederland veel plaatsnamen zijn die eindigen op dam, is De Amsterdame wellicht ook een nuttige inspiratiebron voor vrouwelijke schrijfsters in Alblasserdam, Appingedam, Didam, Dubbeldam, Durgerdam, Edam, Giessendam, Heerjansdam, Ilpendam, Krabbendam, Kwadendam, Leidschendam, Monnickendam, Muntendam, Obdam, Polsbroekerdam, Rotterdam, Schiedam, Spaarndam, Stellendam, Veendam, Volendam, Werkendam, Westknollendam, Zaandam, Zeddam en Zwammerdam. Er is in elk geval vast wel een uitgever te vinden die brood ziet in de titel De Leerdame (al dan niet uit Leerdam) en gezien de toegenomen populariteit van Rotterdam zal De Rotterdame ook wel een succes worden.

Definitie

Amsterdame (v, -s) een (geboren) Amsterdamse, vanuit het perspectief dat ze herkenbaar is op grond van haar uiterlijk, haar gedrag, haar kleding en haar accessoires, als Nederlandse tegenhanger van de stijltype-aanduiding Parisienne gevormd van het eerste deel van de plaatsnaam Amsterdam en het woord dame

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.