Vorige week werd ik verrast door een stukje tekst van tv-recensente Angela de Jong in het Algemeen Dagblad. Ze schreef voor haar doen lovend over het praatprogramma M van Margriet van der Linden. Daar was ‘een linkse wethouder op de thee gekomen’, die door Van der Linden stevig werd aangepakt. Tot groot plezier van De Jong, die blijkbaar geen fan van de desbetreffende wethouder is, want ze schreef: ‘Zoek in de Van Dale naar de uitdrukking: “arrogantie van de macht” en zijn foto staat erbij.’

Nou grossiert Van Dale wel in woordverklaringen, maar niet in afbeeldingen en zeker niet van foto’s van individuen. Vatten we haar uitspraak letterlijk op, dan schrijft De Jong dus onzin.

Maar het ligt anders. Sinds een jaar of tien zien we op de sociale media regelmatig berichten van het type ‘Zoek het woord sneu/laf/egotripper op in de Dikke Van Dale en je vindt er jouw/zijn/haar foto/naam bij’. Die formulering kun je parafraseren als: ‘de genoemde persoon is het toonbeeld van de door het trefwoord aangeduide eigenschap of hoedanigheid’. Het gaat daarbij altijd om een slechte eigenschap of afkeurenswaardige hoedanigheid. Ik heb nog nooit een variant gelezen van het type ‘Zoek intelligent/bloedmooi/empathisch in de Dikke Van Dale op en haar/zijn foto staat erbij’.

Tot vorige week had ik dit soort formuleringen niet of nauwelijks in een krant of tijdschrift aangetroffen. Het leek dan ook een typische socialemedia-uitdrukking te zijn. Juist daarom viel de passage in de tv-recensie van De Jong me op. Want dat de formulering nu op zo’n prominente plaats in een krant figureert, betekent dat ze een treetje hoger gekomen is op de trap naar algemene acceptatie – en misschien wel naar het woordenboek.

 Ton den Boon, Nederlands hoofdredacteur van de Dikke Van Dale