In Vlaanderen kennen we ‘tussentaal’, een informele variant van het Nederlands die tussen dialect en standaardtaal in ligt, maar dan wel dichter bij het dialect. De term zelf ligt overigens onder vuur, omdat hij vaak een negatieve bijklank heeft. Tegenwoordig spreken taalkundigen liever van de ‘informele omgangstaal in Vlaanderen’.

Voor de Nederlandse lezers die niet zo vertrouwd zijn met de taalsituatie in Vlaanderen: als je niet weet wat je je bij tussentaal moet voorstellen, kijk dan eens naar de populaire soapserie Thuis op Eén. De meeste personages spreken daar de informele omgangstaal die in Vlaanderen overal te horen is.

‘Overal’ mag je stilaan letterlijk beginnen te nemen. Je hoort die informele variant zelfs op plekken waar hij volgens mij helemaal niet thuishoort. In het Vlaams Parlement, bijvoorbeeld. Toen een parlementslid van de PVDA – in Vlaanderen is de PVDA linkser dan de PvdA in Nederland – eiste dat het parlement de begrotingscijfers van de Vlaamse regering mocht zien, reageerde de kersverse minister-president met de gevleugelde woorden: ‘Da’ ga-de-gij nie’ bepalen!’ (Denk daar een zwaar Antwerps accent bij.)

Die uitspraak is de laatste weken te pas en te onpas in Vlaanderen te horen, zodat je als woordenboekmaker zeker weet dat ze op den duur een eigen leven zal gaan leiden. Vlaamse en bij uitbreiding Belgische politici hebben al wel vaker dingen gezegd die tot het culturele erfgoed zijn gaan behoren.

Zo zei de Belgische premier Paul Vanden Boeynants meer dan veertig jaar geleden in een wonderlijke mengeling van Frans en Nederlands: ‘Trop is te veel en te veel is trop.’ Die uitspraak is wereldberoemd in België en is nog geregeld te horen. Ze staat dan ook terecht in de Dikke.

Ik voel aan mijn dikke teen dat de uitspraak van de nieuwe minister-president ook een blijver is. Alleen, hoe schrijf je zo’n uitspraak in ‘tussentaal’ op? Het lijkt me het beste dat we dat op z’n tussentaals doen. Per slot van rekening staat de beroemde uitspraak van Cruijff ook in de Dikke in allesbehalve standaardtaal: elk voordeel hep se nadeel.

Er valt dus wel wat voor te zeggen om da’ ga-de-gij nie’ bepalen ook in de oorspronkelijke uitspraak te noteren. Maar dan moeten we wel beslissen hoe. En als we dat eenmaal weten, kunnen we ook een andere onsterfelijke uitspraak van Bart De Wever in de Dikke zetten: ‘Zet die plaat af!’ Maar dan wel met een zwaar Antwerps accent.

Ruud Hendrickx, Vlaams hoofdredacteur van de Dikke Van Dale

Nederlands hoofdredacteur Ton den Boon en Vlaams hoofdredacteur Ruud Hendrickx vertellen maandelijks over het verrijken van de Dikke Van Dale.