‘Overal zie ik hempathie – ongepaste, onterechte sympathie voor machtige mannen die in opspraak komen’, schrijft Kate Manne vandaag in een vertaald essay in De Morgen. Deze Amerikaanse filosofe is veel in het nieuws sinds ze eind september in de New York Times het artikel ‘Brett Kavanaugh and America’s Himpathy Reckoning’ heeft gepubliceerd. Daarin gebruikt ze himpathie ter aanduiding van de conditionering van vrouwen én mannen om sympathie te hebben voor en zich te identificeren met machtige of vooraanstaande mannen, vooral als die in de problemen komen.

Afgelopen dinsdagavond roerde Halina Reijn in het programma De Wereld Draait Door ook al de trom over dit woord.

Reijn deed zelfs voorkomen dat himpathy (een samentrekking van him en sympathy) splinternieuw is. In werkelijkheid gebruikt Kate Manne dat woord al meer dan twee jaar. In een tweet uit juni 2016 zegt ze trouwens dat ze het woord niet zelf heeft bedacht, maar dat het haar echtgenoot is die het heeft gemunt.

Halina Reijn ‘vertaalde’ himpathy als hempathie, dat minstens zo goed rijmt op empathie als op sympathie. Als hempathie niet alleen een toespeling is op sympathie, maar ook alludeert op empathie, dan is dit een woord met een dubbele lading: hempathie verwijst dan niet alleen naar het fenomeen dat mensen vaak sympathie hebben voor machtige mannen, maar ook empathie voelen voor machtige mannen die het moeilijk hebben. Daarmee is hempathie letterlijk een betekenisvoller begrip dan himpathy.

Hempathie is overigens ook al géén nieuw woord, al maakte het wel in 2018 zijn mediadebuut. Het Belgische weekblad Knack gebruikte het namelijk op 7 maart van dit jaar in verband met een uitspraak van een rechter voor een Gentse dj die een vrouw had verkracht:

De dj kreeg een opgeschorte straf van drie jaar en moest 4500 euro schadevergoeding betalen, want de rechtbank ‘wilde zijn leven niet verder hypothekeren’. Hempathie, dus.

In oudere schriftelijke bronnen en ook op Twitter is hempathie echter niet te vinden. Omdat Kate Manne ook de afgelopen jaren vaker het woord heeft gebruikt in haar publicaties en op Twitter, is het niet verwonderlijk dat de Knack-redactie (en ook anderen) het woord al eerder opgepikt en vernederlandst hebben.

In de Verenigde Staten zou himpathy weleens hoge ogen kunnen gaan gooien in de verkiezing van het Woord van het Jaar. Overigens worden daar de laatste dagen ook allerlei varianten op dit woord geïntroduceerd, variërend van herpathy tot blackpathy en whitepathy. In Nederland speelt hempathie nog niet zo’n grote rol.

Definitie

hempathie (de, g.mv.) sympathie die mannen en vrouwen van nature voelen voor machtige mannen, vooral als die in opspraak komen of ten val worden gebracht, vernederlandsing van Engels himpathy, dat een samentrekking is van him (hem) en sympathy (sympathie) 

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.