Krap anderhalve week geleden, op 23 april, pleegde een man in de Canadese stad Toronto een aanslag door met een auto in te rijden op een groepje mensen. Onder de dodelijke slachtoffers waren vooral vrouwen, bleek later. Dat is niet toevallig, schrijft Trouw vandaag, want de dader is ‘een incel’.

Al een dag na de aanslag maakte incel zijn debuut in de Nederlandstalige media. De dader had namelijk vlak voordat hij de aanslag pleegde op Facebook aangekondigd dat de ‘incel rebellion’ begonnen was, waarop kranten gingen speculeren over de betekenis daarvan.

Incel blijkt een acroniem te zijn van involuntary celibate, iemand die onvrijwillig celibatair leeft. De term is in 1993 gemunt door een Canadese vrouw, een zekere Alana, die destijds, als twintigjarige, nog onvrijwillig maagd was. Ze bouwde daarom een eenvoudige website – ‘Alana’s Involuntary Celibacy Project’ – waarop ‘lotgenoten’ ervaringen konden delen. Pas jaren later, na het bloedbad dat de student Elliot Rodgers in 2014 aanrichtte op de Universiteit van Californië omdat hij geen seksuele relaties met vrouwen kon aanknopen, merkte Alana dat ‘haar’ woord incel was gekaapt door ‘mannen die onvrijwillig celibatair door het leven gaan en de schuld daarvan bij vrouwen leggen’ (Leeuwarder Courant, 26-4-2018).

Vandaag schrijft Trouw dat op de website incel.me, waarop zo’n 5000 incels berichten posten, ook Nederlandse mannen actief zijn: ‘Minstens zes Nederlanders rekenen zich tot de ‘involuntary celibates’ (incels), een internationale mannenbeweging met een radicale tak die inmiddels twee terroristen heeft voortgebracht. Een van deze Nederlanders fantaseert zelf ook over een massale moordpartij.’ Volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding is er in ons land echter ‘geen dreiging vanuit een organisatie die gemotiveerd wordt door onvrijwillig celibatair zijn’.

Als gevolg van de media-aandacht voor het fenomeen is de kans aanwezig dat incel als Engels leenwoord in het Nederlands ingeburgerd raakt. Uit het artikel in Trouw blijkt dat incels allerlei jargon gebruiken dat deels ontleend is aan of geïnspireerd is op de film The Matrix. Zo noemen incels vrouwen femoids – een blend van feminine (vrouwelijk) en android (robot) –  om het vermeende ijskoude karakter van vrouwen te benadrukken en duiden ze hun eigen onlinemannenomgeving naar analogie van woorden als blogosphere (in het Nederlands blogosfeer) aan als manosphere, een woord dat overigens al in 2012 zijn debuut maakt in het Nederlands: een artikel in Vrij Nederland typeerde manosphere als een subcultuur op internet ‘doordrenkt van misogynie’ (28-4-2012).

Definities

femoid

(v, -s) 1 vrouwelijke robot 2 (figuurlijk) vrouw, voorgesteld als een robot, Engels, porte-manteauwoord van  feminine (vrouwelijk) en android (robot) 

incel

(m/v, -s) iemand die onvrijwillig celibatair leeft, Engels, een acroniem van involuntary celibate

manosphere

(de, g.mv.) subcultuur van vrouwvijandige of machomannen op internet, Engels, porte-manteauwoord van man (man) en (o)sphere (deel van het internet) 

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.