Spoken. Die waren de laatste tijd weer in groten getale rond in onze taal en nemen daarbij allerlei gedaanten aan: spookambtenaren, spookbewoners, spookstudenten, recessiespoken, rentespoken, noem maar op. Daar komen vandaag spookreizigers bij.

Met dat woord doelt NRC Next op personen die een land waar ze niet wonen of geboren zijn, mogen inreizen op grond van het rechtsbeginsel dat je aanspraak kunt maken op het staatsburgerschap van het land waarvan je ouders staatsburgers zijn (geweest). Als we het goed begrijpen, verwijst de auteur van het NRC-stuk naar het jus sanguinis, dat de Dikke Van Dale definieert als het ‘recht op burgerschap op grond van het afstammingsbeginsel’.

Spookreiziger duikt op in de maatschappelijke discussie over de kalifaatkinderen. Zijn dat onschuldige kalifaatkleuters of juist ‘kindsoldaten. Gebrainwashte kleuters, getraumatiseerde tieners, en adolescenten die bereid zijn geweld te gebruiken’ (NRC)? En moeten die gerepatrieerd worden en hier tot modelburgers worden heropgevoed óf moeten ze juist ginds blijven, waar ‘wij’ geen controle over hen hebben?

Ingewikkelde vragen, maar in NRC wordt een praktische oplossing aangedragen, namelijk ‘strategische preventie’ en dus repatriëring, want

als we niets doen zadelen we toekomstige generaties op met een veel groter probleem. Dan is onze samenleving voor de komende jaren blijvend blootgesteld aan ‘spookreizigers’ met een Nederlands staatsburgerschap. Die kunnen we dan niet zomaar toegang tot het grondgebied ontzeggen.

Volgens de krant is de repatriëring van ‘Nederlandse kinderen’ (zijn ze dat dus?) uit het ‘strijdgebied’ (wordt er nog altijd gevochten?) dan ook ‘geen naastenliefde’ en hoeft dit ‘niet eens per se met een beroep op kinderrechten’ plaats te vinden, maar is repatriëring ‘bovenal een daad van welbegrepen eigenbelang’.

Misschien heeft NRC gelijk – het oordeel daarover is meer iets voor juristen en veiligheidsexperts dan voor woordenboekmakers. Het gaat ons om het woord spookreiziger zelf. In feite is dat een spookinreiziger, want het gaat in dit geval om inreizigers – d.w.z. (kinderen van) uitreizigers (volgens Van Dale is uitreiziger een eufemisme voor een jihadist) die weer terugkomen naar het land waaruit zij (of hun ouders) zijn vertrokken. Dat ze als spook(in)reizigers worden getypeerd, komt doordat ze op basis van het jus sanguinis het land kunnen binnenkomen zónder de inreispapieren die vreemdelingen normaliter nodig hebben.

Definitie

spookreiziger

(m, -s) persoon die op grond van het jus sanguinis aanspraak kan maken op het staatsburgerschap van een land en op grond daarvan vrijelijk dat land mag inreizen

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.