Niet in het minst
'We zijn succesvol, niet in het minst door de kwaliteit van onze medewerkers.' Oftewel: hoe beledig ik onbedoeld mijn personeel?
Uitdrukkingen met een dubbele ontkenning zijn vaak lastig. Zo kom je met enige regelmaat de verbinding 'niet ondenkbeeldig' tegen. Iemand bedoelt te zeggen dat iets best mogelijk is en dus 'niet denkbeeldig' is, maar voor de zekerheid voegt hij er nog het eveneens ontkennende on- aan toe, waardoor je precies de omgekeerde betekenis krijgt.
Vrij berucht is de uitdrukking 'niet in het minst'. Die betekent 'helemaal niet'. In een zin als 'hij is niet in het minst verlegen' wordt de uitdrukking correct gebruikt.
In de hierboven aangehaalde zin gaat het echter fout. Letterlijk staat er dat het succes helemaal niet te danken is aan de kwaliteit van de medewerkers. Deze fout is toe te schrijven aan het feit dat er een verwante uitdrukking bestaat met de betekenis die hier bedoeld wordt: 'niet het minst'. Alleen is die uitdrukking nogal in onbruik geraakt. In bovenstaande zin kan de uitdrukking 'niet (in) het minst' daarom beter helemaal worden vermeden:
We zijn succesvol, met name door de kwaliteit van onze medewerkers.
We zijn succesvol, niet in de laatste plaats door de kwaliteit van onze medewerkers.