Nederlands in het onderwijs – een veelbesproken onderwerp. In de media in Nederland wordt al een tijd druk gediscussieerd over de vraag of overmatig gebruik van het Engels in het hoger onderwijs ten koste gaat van het Nederlands. De minister heeft een wetsvoorstel ingediend waarmee de positie van het Nederlands als cultuur- en wetenschapstaal beschermd moet worden. In Vlaanderen introduceert de minister ambitieuze nieuwe eindtermen voor het middelbaar onderwijs met extra aandacht voor basisgeletterdheid. Intussen gaat de leesvaardigheid van tieners in beide landen achteruit, zijn er steeds minder studenten Nederlands en loopt het tekort aan leraren Nederlands op.

En dat terwijl het belang van het Nederlands groter is dan ooit, zo stelde Henk Hagoort, voorzitter van de Hogeschool Windesheim, onlangs tijdens de jaarlijkse HSN-onderwijsconferentie. 21e-eeuwse vaardigheden houden onder meer in dat je naar complexe vraagstukken kunt kijken vanuit verschillende perspectieven, en juist het begrip van literatuur en analyse van allerlei typen teksten lenen zich daar bij uitstek voor, aldus Hagoort. Helaas krijgt het vak Nederlands al jarenlang de minste ‘heel interessant’-waarderingen van middelbare scholieren, zo blijkt weer uit recent onderzoek van Qompas. Geen goede reclame voor de studie Nederlands als vervolgopleiding!

Hoe zorgen we ervoor dat het vak Nederlands op school weer aantrekkelijk en inspirerend wordt? Een commissie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen adviseerde in een recent rapport om meer aandacht te besteden aan literatuur en taalkunde. Daarmee stimuleer je creativiteit, kritisch denken en probleemoplossend vermogen.

Een vorm die je daarvoor goed kunt inzetten en die jongeren aanspreekt is spoken word. Tijdens de HSN-conferentie hield woordkunstenaar Babs Gons een pleidooi voor deze kunstvorm in de klas. Ze gaf in vogelvlucht een beeld van de ontwikkeling: spoken word kwam op in de VS vanuit de jazz poetry en de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Ook in Nederland en Vlaanderen werd voordracht van dichtkunst belangrijker met dichters als Simon Vinkenoog, Jules Deelder en Tom Lanoye. Daaruit ontstond de poetry slam en uiteindelijk groeiden poetry slam en spoken word naar elkaar toe met nieuwe jonge kunstenaars als Charlotte Van den Brouck, Derek Otte, Neske Beks en Onias Landveld. Spoken word empowert en doorbreekt conventies. Het draagt bij aan taalvaardigheid, maar ook aan creativiteit, zelfvertrouwen en mondigheid.

 Wil je als docent zelf of samen met je klas kennismaken met deze inspirerende woordkunst? Op dinsdag 17 december is de finale van de tweejaarlijkse Spoken Awards in het Luxor Theater Rotterdam.

Heleen de Ryck, manager new business bij Van Dale Uitgevers