‘Let u (even) op, meneer Van Dale?’ Zinnetjes van die strekking staan regelmatig op Twitter. Vaak heeft een twitteraar dan een woord of uitdrukking in andermans tweet aangetroffen, waarvan hij vindt dat die in de Dikke Van Dale hoort te staan. De schrijvers van zulke berichten beschouw ik als moderne ‘informanten’. Ze hebben voor een deel de rol overgenomen van de inzenders van dikke pakken notities over taalvormen die woordenboekmakers vroeger vaak ongevraagd toegestuurd kregen.

Zo reageerde een twitteraar afgelopen week met iets als ‘Kan zo in de Dikke Van Dale’ op de volgende tweet: ‘Riep net dat ik ergens geentje van had. Om gezichtsverlies te voorkomen is geentje vanaf nu een bestaand woord, afgesproken?’

Geentje als een samentrekking van ‘geen eentje’? Het is geen onlogisch woord, maar het staat inderdaad niet in Van Dale. Geentje komt in kranten en tijdschriften dan ook slechts sporadisch voor. Toch vind ik geentje een interessant woord. Het wordt in geschreven taal weliswaar niet vaak, maar wel al heel erg lang gebruikt, zeker al sinds de 19e eeuw, vooral in België.

En er is nog iets. Lexicografen nemen onder het adagium ‘eenmaal is geenmaal’ een infrequent woord doorgaans niet op in het woordenboek. Daar wordt vrijwel alleen van afgeweken als zo’n weinig gebruikt woord in idioom (spreekwoorden en uitdrukkingen) of in een vaak geciteerde context voorkomt. Wat blijkt nu? Geentje is weliswaar infrequent, maar blijkt wel regelmatig te worden gebruikt in iets wat verdacht veel lijkt op een spreekwoord. En ironisch genoeg is dat ‘spreekwoord’ ook nog eens een variant op het zojuist genoemde lexicografische adagium: ‘eentje is geentje’.

U begrijpt het al: binnenkort treft u het trefwoord geentje ook in uw favoriete woordenboek aan.

Ton den Boon, Nederlands hoofdredacteur van de Dikke Van Dale