Dit weekend wordt in Glasgow een grote klimaatconferentie gehouden. Het is de belangrijkste sinds de klimaattop in Parijs in 2015. In dat jaar verscheen ook de meest recente Dikke Van Dale. Ook daarin was duidelijk terug te vinden dat het klimaat inmiddels een hot item was: stonden er tien jaar daarvoor slechts 20 samenstellingen met klimaat als eerste deel in het woordenboek, in de editie van 2015 waren er maar liefst 93 bij gekomen: van klimaatalarm tot klimaatzwendel, van klimaatboodschapper tot klimaatzondaar en van klimaatbestendig tot klimaatwetenschap, om nog maar te zwijgen van intrigerende woorden als klimaatdissident, klimaatkanarie, klimaatontkenner, klimaatslachtoffer, klimaattoerisme en klimaatvluchteling.

Sindsdien is de aanwas van woorden die te maken hebben met klimaatverandering in hoog tempo doorgegaan: klimaatactivisme, klimaatadaptatie, klimaatarmoede, klimaatdepressie, klimaatwanhoper, klimaatziekte – het is maar een greep uit de tientallen samenstellingen met klimaat die sinds 2015 courant zijn geworden en inmiddels in de online-editie van de Dikke Van Dale zijn opgenomen. En het houdt niet op, niet vanzelf: ook de komende jaren zal de klimaatverandering nog voor taalverandering zorgen en zullen we vast nog talloze klimaatwoorden in onze woordenschat verwelkomen.

Klimaatverandering zelf staat trouwens al sinds 1950 als trefwoord in Van Dale. Destijds werd het woord vooral figuurlijk gebruikt en was er bijvoorbeeld sprake van ‘geestelijke, innerlijke of politieke klimaatverandering’. Vooralsnog dateert de oudste vindplaats van klimaatverandering uit 1781. In de Genees-, Natuur- en Huishoudkundige jaarboeken van dat jaar werd aandacht besteed aan ‘waarnemingen over ’t uitwerksel van de groote en schielijke klimaatveranderingen op de vegetaalen’. Dat laatste woord, in het vakgebied der natuurlijke historie een synoniem van het ­archaïsme vegetabiliën (kruiden of gewassen) is – evenals het woord animalen (dieren) – uitgestorven; niet als gevolg van klimaatverandering, maar als gevolg van taalverandering.

 Ton den Boon, Nederlands hoofdredacteur van de Dikke Van Dale