Als het na een lange periode van hitte en droogte opeens gaat regenen, gaat de aarde een aangename geur verspreiden.

'Het is een geur uit duizenden die bijna iedereen met graagte opsnuift. De dampen die uit de natuur opstijgen als het na een periode van droogte fiks geregend heeft. Fris en zoet, maar ook prikkelend en aards. Waar komen die geuren vandaan?'

Ruim een eeuw lang hebben wetenschappers naar de herkomst van die kleiachtige ‘geur van de aarde’ gezocht, schreven Trouw en Het Parool gisteren. Een paar decennia geleden heeft die geur bovendien een naam gekregen: petrichor, een Engels leenwoord, dat door de Aus­tra­li­sche geo­che­mi­ci Isa­bel Joy Bear en Ri­chard Grenfell Tho­mas is ge­vormd van Grieks petra (rots, steen­mas­sa) + ichor (godenbloed). Ook is ontdekt dat petrichor geen specifieke geur is, maar een melange van geuren. Het belangrijkste bestanddeel daarvan is geosmine, oftewel C12H22O.

Geosmine wordt veroorzaakt door microbiële activiteit van bacteriën van het geslacht Streptomyces, die na een rustperiode tijdens droogte bij de eerste regenbui weer actief worden:

'De bacterie is druk met de recycling van allerlei organisch materiaal en tijdens dat werk – of beter: tijdens die maaltijd – produceert hij geosmine.'

Trouw en Het Parool concluderen dat deze aangename aardgeur dus eigenlijk veroorzaakt wordt door ‘bacteriescheetjes’.

Bacteriescheetjes is weliswaar een opvallend nieuw woord, maar de kans dat het woordenboekwaardig wordt, is minimaal. Vandaar dat we als Woord van de Dag een ander neologisme hebben geselecteerd, dat vorige week in de Belgische krant Het Laatste Nieuws stond: plensbuiparfum. Onder die kop schrijft de krant:

'Niets aangenamers dan de geur van regen na een lange periode van droogte. Omdat die ons onbewust terugbrengt naar de oertijd.'

Met plensbuiparfum verwijst Het Laatste Nieuws dus naar de typische aardgeur die bekendstaat als petrichor. In plaats van petrichor wordt overigens ook geregeld het woord regengeur gebruikt ter aanduiding van dit plensbuiparfum. Plensbuiparfum is zelf een vrij willekeurig gelegenheidswoord. Hoosbui- of stortbuiparfum waren mogelijke alternatieven geweest.

Definitie

plensbuiparfum (het, -s) door mensen als aangenaam ervaren geur die te rui­ken is als het na een pe­ri­o­de van droog­te re­gent of ge­re­gend heeft synoniem petrichor, regengeur

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.