Wegvluchten

Als je veel met taal bezig bent, valt het je soms niet eens meer op hoe vreemd sommige woorden eigenlijk zijn. Zo'n woord is 'wegvluchten'. Op 3 september 2016 kopte ad.nl: 'Daders plofkraak zonder buit weggevlucht via A12'. Als je erover gaat nadenken, is dat een wat rare formulering, want het element 'weg' ligt immers al besloten in het woord 'vluchten' zelf. Van Dale definieert 'vluchten' als: 'zich (snel) verwijderen om zich te onttrekken aan een dreigend gevaar, om te ontkomen aan een vijand'. Wie zich verwijdert is weg en dat hoeft er dan niet meer apart bij, zou je zeggen. Anders gezegd: 'wegvluchten' is een pleonasme, een woord(groep) waarbij je expliciet een eigenschap noemt die al inherent is aan het begrip zelf. Er had voor hetzelfde geld 'daders zonder buit gevlucht' kunnen staan.

Toch zullen er weinig mensen zijn die spontaan vallen over dat 'wegvluchten'. Als je erop gaat letten, lees je het voortdurend. Sterker nog, soms kun je 'wegvluchten' niet zonder meer vervangen door 'vluchten'. Als de krantenkop had geluid 'Vrouw weggevlucht bij man' was dat niet mogelijk geweest. Dan had je je toevlucht moeten nemen tot een geforceerd aandoend alternatief als 'Vrouw bij man vandaan gevlucht' of 'Vrouw ontvlucht man', wat toch net even minder klinkt.

'Wegvluchten' lijkt dus wel een pleonasme te zijn, maar niet in alle mogelijke contexten. We moeten daarom mensen niet te snel veroordelen als ze dit woord gebruiken. Dat zou, om het eens met een echt pleonasme te zeggen, te prematuur zijn.

Vorig artikel
Volgend artikel