‘I’ve heard of identity politics but identity math, that’s new’, schreef een Amerikaanse twitteraar een maand geleden (23 april 2018). Ook in het Nederlands kennen we nog geen identiteitswiskunde. Noch identiteitswetenschap, identiteitssociologie of identiteitsantropologie. Maar wel identiteitspolitiek: politiek waarbij partijen het culturele (etnische, religieuze e.d.) belang van de eigen achterban laten prevaleren boven het algemeen belang en de maatschappelijke samenhang die in de traditionele partijpolitiek centraal staat of hoort te staan.

Het eerste deel van dat woord identiteitspolitiek zou de komende jaren weleens heel productief kunnen worden. Zo reageert Tom-Jan Meeus vandaag in zijn column in NRC onder de kop ‘Pijnlijk misverstand: identiteitsjournalistiek’ op het recente bericht dat ‘voorname nieuwsorganisaties meer “journalisten van kleur” willen aantrekken’.

Een verstandige man als Harm Taselaar, hoofdredacteur van RTL Nieuws, noemde dit ‘journalistiek noodzakelijk’. We zijn ‘geen blanke samenleving mee’, redeneert hij, dus met alleen ‘blanke, westerse ogen’ kan zijn redactie niet goed meer zien wat er gaande is.

Meeus is het daar niet mee eens. Hij vindt het ‘een pijnlijk misverstand dat mensen beter over een bepaalde groep kunnen rapporteren als ze er deel van zijn (geweest)’:

Dan kun je Groningers pas echt begrijpen als je Groninger bent. Chinezen als je Chinees bent. Maar een verslaggever hoort niet zijn eigen wereld als maatstaf te nemen, een verslaggever moet zijn wereld vergroten.

Meeus ziet dan ook geen enkel voordeel in wat hij identiteitsjournalistiek noemt:

Het naoorlogse ideaal was dat mensen op hun talent werden beoordeeld, ongeacht hun afkomst.

Het woord identiteitsjournalistiek is overigens niet helemaal nieuw. Zo gebruikte de Belgische krant De Morgen het in 2011 al eens in een net iets andere betekenis. Zijn mediadebuut maakte het woord identiteitsjournalistiek echter al in 2005. Toen tekende Trouw uit de mond van de toenmalige mediadirecteur van de KRO op dat de omroep zich wilde gaan

profileren met programma’s die betekenis hebben voor de samenleving. Ik noem dat identiteitsjournalistiek. Niet alleen signaleren, maar bijdragen aan oplossingen van maatschappelijke problemen.

Geëngageerde journalistiek dus, maar daarmee tevens journalistiek die algauw op gespannen voet staat met het journalistieke adagium facts are sacred (but opinions are free).

Zulk engagement is ook inherent aan de identiteitsjournalistiek waar Meeus het over heeft. Meeus stelt hem niet, maar zijn artikel roept wel meteen de vraag op: hebben we eigenlijk niet al meer dan genoeg aan de identitaire burgerjournalistiek (identiteitsburgerjournalistiek?) op de sociale media?

Meeus meldt tussen neus en lippen door dat identiteitsjournalistiek niet op zichzelf staat. Ook elders in de maatschappij wordt tegenwoordig een groot belang gehecht aan (etnische, religieuze, kortom culturele) identiteit:

We zien het in bedrijven, overheden, op universiteiten: de meritocratie, selectie op basis van verdienste, verliest het overal van diversiteit, selectie op basis van identiteit.

Als deze ontwikkeling doorzet, zullen we binnenkort naast identiteitspolitiek en identiteitsjournalistiek in onze taal ongetwijfeld ook woorden als identiteitsmarketing, -sociologie, -filosofie, -filologie en – de hemel verhoede het – identiteitswiskunde en identiteitslogica mogen verwelkomen.

Als zulke woorden inderdaad ontstaan – én gangbaar worden – dan is er in elk geval géén identiteitslexicograaf nodig om ze te beschrijven: de lexicografie – het ambacht van het woordenboeken maken – is namelijk neutraal en de lexicograaf registreert slechts wat de taalgemeenschap – ook de diverse taalgemeenschap – aan taalvormen produceert. Een woord als identiteitslexicografie is – als het goed is – dan ook onbestaanbaar.

Definitie

identiteitsjournalistiek

(v, g.mv.) journalistiek waarbij behalve de duiding van het nieuws ook de selectie en beschrijving van nieuwsfeiten mede bepaald wordt door de culturele (sociale, religieuze, etnische) achtergrond van de journalist(en)

Ton den Boon, hoofdredacteur Dikke Van Dale

Het Woord van de Dag (#WVDD) wordt mede mogelijk gemaakt door Taalbank.nl. Dit artikel is ook te vinden op de website van Taalbank.nl.